Książkę „Wytrącenie z milczenia” wyd. Czarne umieściło w dziale: Reportaż. Są to ujęte w eseje dramatyczne biografie i portrety kilku pokoleń polskich inteligentów, którzy dostosowywali role do siebie, a nie siebie do ról * w czasach politycznie strasznych, kiedy doświadczenia  graniczne nie były obce. Te okoliczności nie przetrąciły im kręgosłupów, bo, jak pisał prof. Ossowski,: Pracownik naukowy to taki człowiek, do którego zawodowych obowiązków należy brak posłuszeństwa w myśleniu. Można to odnieść do wszystkich osób, którym Magdalena  Grochowska poświęciła rozdziały. „ Lawina bieg od tego zmienia, po jakich toczy się kamieniach.”, napisał Cz. Miłosz. Ta książka to historia siedemnastu „kamieni”.

Zebrane reportaże można pogrupować: ludzie teatru, w którym widz mógł posłuchać tego, o czym nie można było przeczytać w gazetach: Holoubek, Łomnicki, Dejmek, Schiller, Swinarski i in. Następny krąg to dobre twarze kościoła i chrześcijaństwa, bo odeszli od ludowego, rytualnego  katolicyzmu na rzecz kościoła otwartego, intelektualnego: ks. A. Boniecki, J. Hennelowa, kolejni to: opozycjoniści, np.  J. J. Lipski, ludzie nauki: prof. T. Kotarbiński, W. Kula, K. Szaniawski, M. i St. Ossowscy i in. Jest  to portret zbiorowy ludzi, którzy byli- a czasami[…] pozostają- przewodnikami polskiej inteligencji, tej „klasy ginącej”, ginącej od stu lat, a wciąż odradzającej się na krętych ścieżkach historii. […] Tych inteligentów nie można kupić, a i przestraszyć ich niełatwo.[…] Obcują z wartościami, wierzą w dobro, piękno i prawdę, sprzeciwiają się kłamstwu, pogardzie i przemocy- czytamy we wstępie. Wraz z ich sylwetkami poznajemy PRL, który dzięki nim nie był krajem posłusznych miernot i konformistów, lecz ludzi niepokornych, miłujących prawdę i wolność. Czasem błądzili, ale na własny rachunek. Dziś, w czasach łatwych potępień, […] taniej odwagi bohaterowie M. Grochowskiej każą nam zatrzymać się i zadać sobie kilka trudnych pytań. O sens, o szczęście, o Boga, o Polskę, o to, jakiego świata chcemy i jak istnieć w świecie. Warto zmierzyć się z tomem reportaży, które gorąco polecam.

*wszystkie cytaty z:  M. Grochowska, Wytrąceni z milczenia, wyd. Czarne, Wołowiec 2013

Ewelina Roszman / moderatorka DKK dla Dorosłych/