Po Gulaszu z turula i Tańcu z mangalicą1 Krzysztof Varga raczy czytelników langoszem, kolejnym ciężkostrawnym, lecz smacznym, daniem węgierskim. Wymienione książki tworzą swoistą trylogię, będącą alternatywnym bedekerem po węgierskiej prowincji. Szlak wytyczają restauracje, bary, gospody, które kiedyś odwiedził lub właśnie poznaje, by raczyć się tym, co najsmaczniejsze w kuchni węgierskiej. To, co spożywa, przedstawia tak, że nabiera się chęci wyprawy na Węgry, by w tamtejszej atmosferze doświadczać smaków mało znanych u nas dań. Nie o smaki jedynie chodzi. Ciągnie Vargę do ziemi ojca węgierska literatura, stąd przypomnienie takich powieści jak: Szkoła na granicy Giezy Ottlika2 czy Harmonia caelestis Petera Esterhazego, architektura- pałace rodu Esterhazych, zmieniająca się lub trwająca w niezmienności prowincja oraz to, co za Stasiukiem nazywa postapokalipsą po niedawnym systemie aż po pogranicze ukraińsko- węgierskie. Wszystko czasem spowite kurzem, czasem niebanalnie piękne, w starciu starego z nowym. W wędrówkach poszukuje na prowincjonalnych cmentarzach grobów z nazwiskiem Varga. Tropiąc powinowactwa, częściej odtworzą lub pisze dzieje zmarłego. Te opowieści stanowią osobne, ciekawe, czasem zabawne historie. Właśnie, poczucie humoru Vargi! Przy lekturze można się uśmiechnąć pod wąsem, można parsknąć ze śmiechu. Podziwiam, jak pisze o Węgrzech, Węgrach, swojej rodzinie i o sobie. Ukochanie ojczyzny nie pozbawia go krytycznego spojrzenia na pewne zjawiska i problemy. Pisze o nich z dystansem, nie unikając krytyki własnej nacji. Czuje się, że długo nie wytrzyma i wybierze się w podróż do swej drugiej (czy pierwszej ojczyzny, matczyznę ma w Polsce), a wtedy mimo zapewnień, że na trylogii kończy, powstanie tetralogia? Życzę tego sobie i czytelnikom, bo książki Vargi prowadzą czytelnika poza stereotypowe widzenie Węgier.
Langosz w jurcie wydany został w serii wydawniczej Sulina3, której jednym z zadań jest przybliżanie fenomenu zwanego Europą, ukazywanie wstydliwych sekretów i głęboko ukrytych tajemnic, jak pisze o tej serii wydawnictwo Czarne.
1/ Książki dostępne w Wypożyczalni dla Dorosłych
2/ j.w. i 3/ j.w.
Ewelina Roszman / moderat. DKK/