w Wejherowie przy pomocy SBP- Koło w Wejherowie oraz wejherowskiego Stowarzyszenia ”Naprzód Wejherowo” zgromadziła bibliotekarzy z powiatu wejherowskiego z bibliotek publicznych, szkolnych a także ośrodków specjalistycznych. Przybyli też zainteresowani problematyką konferencji goście z powiatów sąsiednich.
Ogromne zainteresowanie wzbudził referat dr Iwony Zachciał adiunkta w Zakładzie Nauki o Książce Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego pt. „Działalność bibliotek na rzecz czytelników niepełnosprawnych”.
Referat składał się z następujących rozdziałów:
1. Osoby niepełnosprawne jako pełnoprawni czytelnicy bibliotek.
2. Niesprawność czytelnicza.
3. Rola książki i bibliotek w życiu osób niepełnosprawnych.
4. Specjalne materiały biblioteczne.
5. Urządzenia techniczne dla czytelników z różnymi niesprawnościami.
6. Programy komputerowe i urządzenia wspomagające odbiór informacji.
7. Przygotowanie bibliotek do obsługi czytelników niepełnosprawnych .
Również z dużym zainteresowaniem spotkał się referat mgr Krystyny Redmann –Józefczyk kierownika Działu Instrukcyjno-Metodycznego Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej Gdańsku oraz kierownika gdańskiej filii Centrum Edukacji Bibliotekarskiej Informacyjnej i Dokumentacyjnej w Warszawie. Krystyna Redmann –Józefczyk zapoznała zebranych z doświadczeniami WiMBP w Gdańsku w obsłudze osób niepełnosprawnych.
„Każda z tych grup Użytkowników stawia wobec biblioteki i bibliotekarza określone potrzeby i oczekiwania- mówiła Krystyna Redmann –Józefczyk-Oferta biblioteki musi być mocno zróżnicowana, gdyż potrzeby i sytuacja życiowa każdej z tych grup potencjalnych klientów są różne. Z literatury przedmiotu wynika, że najwięcej uwagi w Polsce poświęca się czytelnikom niewidzącym i niedowidzącym Dla tej grupy klientów należy gromadzić specjalne zbiory, książki pisane braillem a także tzw. książkę mówioną i książki drukowane dużą czcionką. Osoby te potrzebują odpowiedniej organizacji przestrzeni, tak aby ograniczyć możliwość kolizji z napotkanymi przedmiotami a jednocześnie orientowanie się w tej
przestrzeni uczynić możliwie prostym. Trzeba pamiętać, że do biblioteki mogą przychodzić z psem przewodnikiem. Dla klienta z niesprawnością słuchu ważna jest dobra informacja wizualna, jasne i precyzyjne oznakowanie organizacji zbiorów i drogi czytelnika. Inny klient biblioteki, człowiek z niesprawnością narządu ruchu, wymaga odpowiedniej adaptacji architektonicznej lokalu. Chodzi tu o możliwość wjazdu i komunikacji wewnątrz biblioteki. Konieczne są odpowiednie odległości pomiędzy regałami a problemem stanie się korzystanie z najwyższych i najniższych półek. Dla osób z tzw. niesprawnością uczenia gromadzić należy zbiory alternatywne, podobnie jak to ma miejsce w przypadku czytelników niewidomych i niedowidzących. W skrajnych przypadkach potrzebny tu jest, również jak w przypadku osób z niesprawnością wzroku, komputer z oprogramowaniem udźwiękawiającym i syntezatorem mowy, dla odtwarzania książek na nośnikach elektronicznych. Szczególną grupą Użytkowników biblioteki są osoby z niesprawnością intelektualną. Praca z nimi wymaga od bibliotekarza wiedzy pedagogicznej lub psychologicznej i specjalnych predyspozycji. Dla tej grupy Użytkowników ważne są wszelkiego rodzaju zajęcia terapeutyczne i edukacyjne, a w zbiorach biblioteki powinny znaleźć się kolorowe, bogato ilustrowane, pisane prostym językiem „łatwe książki”, gry edukacyjne, nagrania dźwięków i odgłosów przyrody. Potrzeby tak specyficznej grupy odbiorców nie są dla bibliotekarza łatwe do rozpoznania. Toteż przy kształtowaniu oferty i sposobu jej dystrybucji a także rodzaju usług należy korzystać z opinii i rad stowarzyszeń, towarzystw i organizacji powołanych po to, aby osobom niepełnosprawnym pomagać oraz przeciwdziałać izolacji i poczuciu osamotnienia tych grup społecznych. Takie badania potrzeb w oparciu o opinie różnych instytucji zostały przeprowadzone w trakcie przygotowań do otwarcia Ośrodka Czytelnictwa Osób Chorych i Niepełnosprawnych WiMBP. Wynikało z nich jednoznacznie, że być może grupa odbiorców nie będzie bardzo liczna, ale jest niezwykle silna konieczność utworzenia takiej placówki dla społeczności miasta i całego województwa.”
Swoje doświadczenia zawodowe przy wykorzystaniu biblioterapii przedstawiła mgr Marta Dampc w referacie na temat: Czytelnictwo młodzieży w placówce opiekuńczo – wychowawczej Dom Rodzinny "Fundacja Rodzina Nadziei" w Wejherowie(Współpraca z Ośrodkiem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Wejherowie - zajęcia profilaktyczne w szkołach).
„Aby uzyskać od dzieci i młodzieży jak najwięcej informacji na temat czytelnictwa –mówiła mgr Marta Dampc - a także poznać ich zapotrzebowania ze strony biblioteki postanowiłam stworzyć ankietę z pytaniami zamkniętymi oraz otwartymi dla moich wychowanków. Poinformowałam respondentów, iż ankieta jest anonimowa i poprosiłam, aby odpowiadali zgodnie z prawdą.
Wyniki:
Ankietę wypełniło ośmioro moich wychowanków w przedziale wiekowym od 12-17 roku życia. Wyniki moich badań wskazują, iż czytanie książek pośród tejże grupy nie jest wcale takie ubogie. Na uwagę zasługuje jednak fakt, że korzystają oni głównie z bibliotek szkolnych a nie mają dużego kontaktu z miejskimi bibliotekami. Do bibliotek szkolnych, jak twierdzą ankietowani, jest prościej się zapisać, nie jest wymagane poświadczenie osoby dorosłej. Pierwszy kontakt z biblioteką miejską mieli zazwyczaj w szkole podstawowej, kiedy to szkoła organizowała wycieczkę. Z ośmiu ankietowanych tylko trzy osoby są zapisane do biblioteki miejskiej. Dla reszty na jednej wycieczce kontakt z tą instytucją się skończył. W związku z tym, iż wypracowanie poczucia odpowiedzialności u naszych podopiecznych jest procesem długofalowym a korzystanie z usług biblioteki wymaga zarówno odpowiedzialności i systematyczności, młodzi ludzie nie zapisują się do tej instytucji. Jak sami twierdzą biblioteka szkolna jest dla nich wygodniejsza, w szkole są zawsze i zawsze istnieje możliwości zwrotu lektury. Dzieci i młodzież wypełniając ankietę twierdziło, że nie ma problemu z poruszaniem się po bibliotece, jednak podczas przeprowadzania indywidualnych rozmów z ankietowanymi ustaliłam , że większość ma doświadczenie w korzystaniu ze szkolnych bibliotek i czytelni jednak ma duże trudności w bibliotekach miejskich i czytelniach. Biorąc pod uwagę fakt, że w naszych placówkach przebywają dzieci z dużymi zaniedbaniami a także z upośledzeniem ich problemy z poruszaniem się w takich miejscach związane są głównie z ich małymi umiejętnościami nawiązywania kontaktów interpersonalnych.”
Podobna tematykę omówiła Joanna Zarębska- w referacie „Książka w pracy z dziećmi o uszkodzonym mózgu”. Również mgr Katarzyna Ruta- Rakowska pracująca jako bibliotekarka w Ośrodku dla Dzieci Niesłyszących w Wejherowie zapoznała zebranych z ciekawymi wynikami swoich prac badawczych w pracy pt. „Czytelnik niesłyszący w świecie ksiązki”.
Konferencja obfitowała nie tylko w ciekawe referaty , ale także w prezentacje multimedialne. Interesującą prezentacje dokumentującą osiągnięcia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sopocie przedstawił jej dyrektor mgr Roman Wojciechowski – „Obsługa czytelników w miejscowości sanatoryjnej”.
Zapowiedzianą prezentację profesor dr hab. Bronisławy Woźniczki-Paruzel z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu pt. „Wspomaganie terapii uzależnień i współuzależnień w warunkach bibliotecznych ‘ w zastępstwie przedstawiła mgr Danuta Balcerowicz. Ciekawe tezy prezentacji zostaną rozwinięte przez profesor B.Woźniczkę- Paruzel być może jesienią, gdyż pani profesor obiecała , że wówczas znajdzie czas, aby wsobnie z wejherowskimi bibliotekarzami przedyskutować w/w problemy.
Omawiana konferencja zasygnalizowała wiele problemów. Bardzo ciekawe były głosy przedstawicieli środowisk wejherowskich reprezentujących np. starsze pokolenie- mgr Róży Plenkiewicz czy członków Stowarzyszenia Osób Niepełnosprawnych. Okazało się, jak potrzebne są działania bibliotek publicznych na rzecz tych środowisk – zarówno te tradycyjne dotyczące organizowania ciekawych i odpowiednich form spędzania czasu przy lekturze , jak i zakupy specjalistycznego sprzętu wspomagającego np. osoby ze słabym wzrokiem a także odpowiedni dobór lektur. Szczególnie cieszyła obecność na konferencji przedstawicieli władz samorządowych: Zastępcy Prezydenta Miasta Wejherowa Bogdana Tokłowicza, Zastępcy Starosty Wejherowskiego Grzegorz Gaszty, Zastępcy Przewodniczącego Rady Powiatu Stanisławy Bujanowicz oraz Przewodniczącej Komisji Kultury i Oświaty Marii Ziółkowskiej. Równie miłe było też współuczestnictwo w dyskusji Prezes Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich oddział Gdańsk Katarzyny Wojciechowskiej.
Dyrektor PiMBP w Wejherowie
