Alice Munro, „Za kogo ty się uważasz?", wyd. W.A.B., Warszawa 2012
O ile w książce „Zbyt wiele szczęścia" mogliśmy losowo zaprzyjaźniać się z poszczególnymi opowiadaniami, o tyle w „Za kogo ty się uważasz?" taka niechronologia i wybiórczość może zaszkodzić odbiorowi. Po raz kolejny w przypadku tej autorki nie mamy w rękach powieści, lecz historię, która mimo poskładania jej z krótkich prozatorskich zlepków, tworzy spójną tematycznie całość.
Główna bohaterka Rose nie przystaje do środowiska. W domu za swoje poglądy otrzymuje obiecane przez macochę Flo królewskie lanie od ojca, który goni ją wokół prostego stołu po podłodze z szarego linoleum, chyba bardziej starając się zbić swoje życiowe niepowodzenie… nie, raczej zwyczajność ubogiego życia w prowincji Ontario. To spektakl, w którym uczestniczy Rose w roli ofiary, ojciec – w roli kata i Flo – w roli obrońcy i sprawcy zarazem. Ale to nie jedyna scena przemocy – Munro przywołuje inne obrazy, m.in. pobitą córkę rzeźnika, a zaraz potem samosąd wykonany na nim samym. Munro w swej książce ponownie kreśli świat surowy, w którym nie ma miejsca na wrażliwość, a brutalność i fałsz rozpierają się łokciami.
Ale jest to też świat lodów ananasowych i karmelowych, świat pierwszych młodzieńczych miłości, głupich sprośnych rymowanek, dzieciaków ganiających wzdłuż rzeki. Kiedy jednak zaczynamy dostrzegać w nim szczyptę sielankowości, a w naszym serca zaczyna drgać struna tęsknoty za minionym spokojnym życiem, Munro przeciera nam oczy. Opisany przez nią świat napada na nas, jest brzydki, napawa odrazą – zniechęca do poznania samego siebie, a jednocześnie wciąga niczym bagno. „Przemądrzała, niegrzeczna, nieporządna i zarozumiała” Rose – główna bohaterka – w dorosłe życie startuje z przegranej pozycji, z łatką dziwadła przypiętą do mocnego charakteru; dusi się w świecie pełnym stereotypów, uprzedzeń przeciętnych, ciężko pracujących ludzi, prosi swego narzeczonego, aby się z nią nie żenił, ma z nim córkę, romansuje z mężem innej kobiety. Przez całe swe skomplikowane życie pełne dysharmonii i błędów, kłamstwa, czasem przemocy, samotności i niezrozumienia stara się odpowiedzieć sobie na pytanie, które zadała jej macocha: „Za kogo ty się uważasz?”.
Bohaterkami opowieści Munro – opowieści mówionych niespiesznie słowami nie wprost – są głównie kobiety. Te, które się pogubiły i te, które za wszelką cenę starają się odnaleźć. Kobiety raniące i kochające, mądre mądrością życiową, zawsze naznaczone doświadczeniem. Ukrywają swe uczucia za grubą zasłoną milczenia i trwają, ponieważ nie dostały od losu kolejnej szansy. Twórczość Munro zakotwicza się w umyśle i nie daje o sobie zapomnieć. Warto się z nią zaznajomić.
Katarzyna Rafałko
W Wypożyczalni dla Dorosłych i Filii nr 2 dostępne są inne książki autorki: „Kocha, lubi, szanuje, „Zbyt wiele szczęścia" oraz „Taniec szczęśliwych cieni" . Wkrótce w zasobach biblioteki pojawią się też pozycje: „Drogie życie", „Miłość dobrej kobiety" i „Widok z Castle Rock".
